انجمن دفاع از قربانیان تروریسم – بنیاد جامعه باز در گزارشی به بررسی وظایف دولت ها اروپایی در بازگرداندن کودکان حاضر در کمپ های نگهداری خانواده های تروریست های داعش در شمال شرق سوریه پرداخت.
در گزارش جولای 2021 بنیاد جامعه باز، به تعهدات حقوقی دولت های اروپایی در زمینه بازگرداندن کودکان تروریست های داعشی اروپایی پرداخته شده است. بر اساس این گزارش، پس از فروپاشی داعش در سال 2019، هزاران زن و کودکی که مرتبط با داعش بودند در کمپ های شمالشرق سوریه نگهداری شدند.
تا اکتبر 2020، قریب به 63400 زنان و کودک در کمپ های مختص داعشی ها حاضر هستند. دوازده هزار نفر از آنها یعنی 8000 کودک و 4000 زن از کشورهایی خارج از عراق و سوریه بوده اند. بیش از دوسوم از کودکان خارجی در کمپ ها زیر 12 سال هستند و اغلب انها زیر پنج سال هستند. بیش از 500 نفر از کودکان خارجی یتیم شده و یا به سرپرستی پذیرفته نشده اند. در میان خارجی ها در کمپ ها بیش از هزار نفر زن و کودک اروپایی هستند که بیش از 640 نفر از آنها کودک هستند. فرانسه بلژیک آلمان و هلند سوئ و بریتانیاکشورهای عمده تروریست ها هستند.
بسیاری از موسسات بین المللی از دولت های اروپایی خواسته اند تا کودکان دارای تابعیت های اروپایی را از این کمپ ها بازگردانند. مسئولان کمپ های نگهداری این زنان و کودکان از دولت های اروپایی خواسته اند که مادران را نیز به همراه کودکان بازگردانند.
در ادامه گزارش بیان می کند که در مقابل دولت های اروپایی با استفاده از مباحث حقوقی، دشواری های لجستیکی و دغدغه های امنیتی از بازگرداندن کودکان امتناع کرده اند. تنها تعداد اندکی از کودکان تاکنون به کشورهایشان بازگشته اند. بسیاری از کودکانی که بازگردانده شده اند کسانی هستند که پدرومادر خود را از دست داده و یا نیاز شدید پزشکی داشته و در سنین پایین بوده و پس از اثبات ملیت شان به کشورشان بازگشته اند.
با توجه به شرایط وخیم کودکان در آن کمپ ها، آن ها قادر به اثبات هویت اروپایی خود نیستند. اما این گزارش به دنبال یاری رساندن به گروههای است که با استفاده از ابزارهای حقوقی به دولت های اروپایی در بازگرداندن این کودکان فشار می آورند.
بر اساس گزارش بنیاد جامعه باز، اصل اولیه مدنظر این گزارش حقوق کودکان بوده و سه اصل حقوق بشری یعنی تعهدات فراسرزمینی دولت های اروپایی در حوزه حقوق بشردر ارتباط با کودکان دارای تابعیت اروپایی در کمپ های شمالشرق سوریه، اصل توجه به منافع اساسی کودکان و حق رهایی از تبعیض را مدنظر دارد. و در ادامه این گزارش، حق تابعیت، حق دسترسی به مساعدت کنسولی، حق ورود به کشور خود، حق حیات، حق آزادی از شکنجه و رفتار نامناسب، حق آزادی و امنیت و حق کودکان قربانی در مخاصمات مسلحانه برای بازپروری را مدنظر قرار می دهد.
در ادامه گزارش پیشنهاد می دهد که مطابق با این اصول، دولت های اروپایی باید آزمایش های دی ان ای را در خصوص شناخت تابعان خود انجام داده و برای کودکان تسهیلات بهداشتی فراهم کرده و برای آنها اسناد مرتبط صادر و ورود کودکان به کشورهای خود را تسهیل کنند. این بازگرداندن با ارتباط گیری با مسئولان کمپ های نگهداری و سازمان های مردم نهاد محلی می تواند صورت گیرد.
و در نهایت گزارش اعلام می کند که نیاز به حمایت از حقوق کودکان حاضر در کمپ های شمالشرق سوریه برای دولت های اروپایی تعهداتی در بازگرداندن کودکان تابع خود را موجب می گردد.
