پژوهشگر مسائل امنیتی: امارات در رأس متهمان شرایط امروز سودان است

یک پژوهشگر مسائل امنیتی با اشاره به احتمال گسترش عملیات‌های تروریستی در دیگر نقاط آفریقا، گفت: متأسفانه فعالیت گروه‌های تروریستی مانند «نیروهای واکنش سریع»، ماهیتا فراملی است و چون روی شکاف‌های بسیار حساس قومی و قبیله‌ای قرار می‌گیرد، خیلی راحت به کشورهای دیگر هم سرایت می‌یابد.

فائزه قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، با اشاره به قتل‌عام مردم در سودان، اظهار کرد: تحلیل روند تروریستی‌شدن نیروهای واکنش سریع (RSF) در سودان، مستلزم عبور از جزئیات و تمرکز بر عوامل کلانی است که در یک بستر تاریخی شکل گرفته‌اند. بر این اساس، می‌توان سه عامل ساختاری شکاف‌های درون‌ساختاری، خلأ قدرت ناشی از گذار سیاسی ناموفق و نفوذ هدفمند بازیگران فراملی را علت اصلی این روند دانست. این سه عامل، نیروهای واکنش سریع را به سمت همکاری با شبکه‌های تروریستی و افراطی سوق داده است؛ شبکه‌هایی که به دنبال کنترل منابع، بسط نفوذ ایدئولوژیک و تعمیق بی‌ثباتی در منطقه هستند. همزمان، بازیگران بین‌المللی با اتخاذ راهبردهایی مبتنی بر همکاری و رقابت توأمان، در حال افزایش نفوذ خود در سودان اند.

قاسمی با اشاره به ریشه‌های تروریسم در سودان، بیان کرد: نه فقط در آفریقا یا خاورمیانه، بلکه در هر کجای دنیا که دولت مرکزی مقتدر حضور نداشته باشد، وسوسه برای ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی که معمولا با خشونت زیاد و وابستگی به قدرت‌های بیگانه و فساد و قاچاق همراه اند، شکل می‌گیرد. در کشورهای آفریقایی هم متأسفانه وجود مرزهای مصنوعی از دوره استعمار و فرهنگ عدم مدارا، باعث می‌شود گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی با سوءاستفاده از فقدان دولت مرکزی مقتدر، ایجاد شوند و رشد کنند.

وی اضافه کرد: مثلا اکنون می‌بینیم که با آغاز جنگ داخلی سودان در آوریل ۲۰۲۳، گروه‌های افراطی و تکفیری خفته که در دوران عمرالبشیر غیرفعال بودند، مجدداً فعال شده‌اند. این گروه‌ها اکنون در رقابت برای جذب نیرو، کنترل مناطق و نفوذ ایدئولوژیک با بازیگران رسمی و غیررسمی درگیرند. داعش در سودان از طرفدارانش خواسته به این کشور بیایند. در واقع داعش و گروه‌های مشابه، هر زمان کشوری را می‌یابند که دچار خلاء قدرت است، همفکران خود را به آن کشور دعوت می‌کنند. همین دعوت را در زمان بی‌ثباتی یمن، سوریه و افغانستان نیز شاهد بودیم.

این پژوهشگر مسائل امنیتی با اشاره به اینکه امارات در رأس متهمان شرایط امروز سودان قرار دارد، عنوان کرد: امارات به حدی تحت فشارهای خارجی قرار گرفته که دستگاه دیپلماسی‌اش اخیرا ناچار به اذعان به اشتباهات خود در سودان شد. انور قرقاش اخیرا در بحرین در این باره گفته بود که کشورش و دیگر بازیگران بین‌المللی، برای عدم تحریم تحریک‌کنندگان کودتای سال ۲۰۲۱ مرتکب اشتباه شد. این کودتا به طور مشترک توسط نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش سودان انجام شد و به سرنگونی دولت انتقالی غیرنظامی این کشور انجامید.

قاسمی ادامه داد: البته تصور می‌شود حجم کمک‌های امارات به این گروه‌ها فراتر از عدم تحریم بوده است. رسانه‌های مختلفی درباره این صحبت کرده‌اند که امارات هم تجهیزات نظامی برای نیروهای واکنش سریع می‌فرستد و هم با برخی دیگر از گروه‌های تروریستی در سودان همکاری نزدیکی دارد. دلیلش هم تا حدی واضح است؛ اماراتی‌ها علاقه زیادی به مسیرهای ارتباطی و کریدورهای دریای سرخ دارند و در کنار آن طلای سودان هم وسوسه‌برانگیز است. اسرائیل نیز با اهداف ژئوپلتیکی و برای گسترش نفوذ خودش در شاخ آفریقا و تضمین امنیت دریای سرخ، روابط اطلاعاتی با نیروهای واکنش سریع برقرار کرده است، هرچند این روابط به‌ صورت رسمی تأیید نشده‌اند.