انجمن دفاع از قربانیان تروریسم – دیدبان حقوق بشر در گزارشی به بررسی وضعیت افغانستان در سال 2021 پرداخت .
در گزارش جدید دیدبان حقوق بشر از وضعیت افغانستان در سال 2021 آمده است، پس از تسلط طالبان بر کشور در ماه اگوست، درگیری طولانی در افغانستان ناگهان جای خود را به یک بحران فزایندهٔ حقوق بشری و امور بشردوستانه داد. بیشتر مدارس متوسطه دخترانه تعطیل شد و زنان از کار در اکثر مشاغل دولتی و بسیاری از زمینه های دیگر منع شدند. طالبان خبرنگاران را سرکوب و بازداشت کردند. بسیاری از رسانه ها فعالیت خود را یا متوقف کردند و یا به شدت کاهش دادند
در بسیاری از شهرها، طالبان اعضای سابق نیروهای ملی امنیتی افغانستان، مقامات دولت سابق یا اعضای خانوادهٔ آنها را جستجو، تهدید و گاه بازداشت یا اعدام کردند.
در بخش دیگری از گزارش آمده است، با ورود طالبان به کابل در ۱۵ اگست، هزاران نفر تلاش کردند از کشور فرار کنند، اما هرج و مرج و خشونت در میدان‌هوایی مانع از تخلیه بسیاری از افغان هایی شد که در معرض خطر بودند. پیروزی طالبان، افغانستان را از بحران انسانی به سوی فاجعه سوق داد و میلیون‌ها افغان به دلیل از دست دادن درآمد، کمبود پول نقد و افزایش هزینه‌های غذا با ناامنی شدید غذایی مواجه شدند.
سازمان ملل متحد گزارش داد که نیروهای طالبان مسئول نزدیک به ۴۰ درصد از کشته‌ها و جراحات غیرنظامیان در شش ماهه اول سال ۲۰۲۱ بوده‌اند، اگرچه مسؤلیت بسیاری از حوادث را کسی بر عهده نگرفت. زنان و کودکان تقریباً نیمی از تلفات غیرنظامیان را تشکیل می دهند. حملات شاخهٔ خراسان داعش ،شامل ترور و شماری بمب گذاری مرگبار بود.
بسیاری از حملات جامعه شیعه هزاره افغانستان را هدف قرار دادند. در ۸ می، سه انفجار در مدرسه سیدالشهدا در کابل باعث کشته شدن حداقل ۸۵ غیرنظامی، از جمله ۴۲ دختر و ۲۸ زن، و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ نفر شد که اکثریت قریب به اتفاق از جامعه هزاره بودند. مسؤلیت این حمله را هم کسی بر عهده نگرفت اما این حمله در محله ای عمدتا هزاره نشین که شاخهٔ خراسان داعش بارها آن را هدف قرار داده بود، روی داد. در ۸ اکتوبر، یک بمب گذاری انتحاری در حین نماز جمعه در یک مسجد شیعیان در قندوز حداقل ۷۲ کشته و بیش از ۱۴۰ زخمی بر جای گذاشت. شاخهٔ خراسان داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفت. در ۴ مارچ، مردان مسلح هفت کارگر هزاره را در یک کارخانه پلاستیک در جلال آباد به ضرب گلوله کشتند.
هر دو گروه طالبان و شاخهٔ خراسان داعش، قتل های هدفمند غیرنظامیان از جمله کارمندان دولت، خبر نگاران و رهبران مذهبی را مرتکب شده اند. در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۱، مردان مسلح ناشناس دو قاضی زن را که در دادگاه عالی افغانستان کار می کردند، به ضرب گلوله کشته و راننده آنها را زخمی کردند. شاخهٔ خراسان داعش مسئولیت کشتن ۹ واکسن کننده فلج اطفال را در ننگرهار بین ماه مارس و ژوئن به عهده گرفت. در ۹ ژوئن، افراد مسلح ۱۰ مین‌روب مشغول کار بشردوستانه را در بغلان کشتند. مسئولیت آن را شاخهٔ خراسان داعش بر عهده گرفت. در ماه اگوست، یک بمب گذاری انتحاری شاخهٔ خراسان داعش در فرودگاه کابل، ۱۷۰ غیرنظامی از جمله بسیاری از افغان ها را که سعی در فرار از کشور داشتند، کشت.
در ۲۹ اگوست، ایالات متحده با یک هواپیمای بدون سرنشین به ماشینی که به سمت فرودگاه کابل می رفت و ایالات متحده مدعی بود مواد منفجره را نقل می‌دهد، حمله‌ای را انجام داد. این ماشین در واقع توسط یک کارمند سازمان غیردولتی هدایت می شد که قرار بود به ایالات متحده منتقل شود. دو هفته بعد، وزارت دفاع ایالات متحده اعتراف کرد که این حمله یک “اشتباه غم انگیز” بوده است که ۱۰ غیرنظامی از جمله هفت کودک در آن کشته شدند.
این گزارش در انتها مدعی است، در طول سال، وضعیت رو به وخامت افغانستان بارها توسط نهادهای ویژه سازمان ملل، نهادهای معاهده و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل مورد بررسی قرار گرفت.
