سربازان اروپایی تروریسم

نویسنده: تحریریه انجمن دفاع از قربانیان تروریسم 

 

پس از حمله امریکا به عراق با بهانه‌های واهیِ وجود تسلیحات کشتار جمعی و نیز ایجاد دموکراسی در این کشور، شاخه‌ای در گروه تروریستی القاعده در عراق و تحت ریاست ابومصعب الزرقاوی ایجاد شد که اقدامات فجیع‌شان در قتل شیعیان بغداد زبانزد عام و خاص شد. در اخبار منتشره روزانه از بغداد آمار شهدای شیعه حضوری مستمر داشتند. زمانی که امریکایی‌ها مدعی قتل الزرقاوی در حمله هوایی شدند، کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد از خاکستر آن گروه جنایتکار، ساختاری تروریستی با رویکردی مسلمان‌کش و ضدانسانی‌تر در عراق ظهور کند.

پس از گذشت سالهایی اندک، اغلب کسانی که به درستی اقدامات امریکا در مبارزه با تروریسم ایمان داشتند، در سال 2014 و حمله گروهی تروریستی به شهر موصل در عراق از خواب بیدار شده و دانستند که تروریست‌ها در سایه حضور امریکا در عراق پروارتر شده‌اند.

این گروه تروریستی تازه وارد، با نام دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، توانست در زمانی کوتاه، بخش‌های وسیعی از خاک عراق و سوریه را به تصرف خود درآورده و سرتیتر محافل رسانه‌ای در سرتاسر جهان شود. گروهی با رویکرد و عملکردی وحشیانه در قتل انسان‌ها و غارت مناطق مسکونی و ثروت‌های طبیعی پدید آمده بود که با انجام اعمال مغایر با دین مبین اسلام، خود را مسلمان معرفی می‌کرد.

حجم خسارت‌های وارده از سوی گروه تروریستی داعش به منطقه به صورت عام و کشورهای عراق و سوریه به صورت خاص در آمارهای منتشره به خوبی قابل درک نیست. آمارهایی که انسان‌ها را به اعداد و ارقام تبدیل نموده و در صفحات متعدد تاریخ به فراموشی می‌سپارد، نمی‌تواند حجم خسارتهای وحشتناک این گروه تروریستی را آشکار نماید.

 به عنوان نمونه و بر اساس آمارهای اعلامی، در جنگ سوریه حداقل 200 هزار نفر کشته شدند که 25هزار نفر از آن کودک بوده‌اند. همچنین بیش از 28 میلیارد دلار به بخش مسکن در کشور سوریه آسیب وارد شده است.

از سوی دیگر، وزیر فرهنگ و آثار باستانی عراق در مصاحبه‌ای در سال 2023 بخش اندکی از میزان خسارتهای وارده از سوی گروه تروریستی داعش را بیان می‌نماید. وی در این خصوص عنوان داشت، تروریسم داعشی بیش از ۵ هزار ساختمان فرهنگی از جمله ۱۰۸ مسجد، ۱۵ ضریح دینی، ۱۹ کلیسا، ۳۷ مدرسه، ۱ معبد، ۱۳ بازار، ۱۳ گرمابه، ۴۳۱ منزل تاریخی را در کنار موزه‌ها و اماکن باستانی دیگر ویران کرد[1].

دست‌های پشت پرده ظهور و صعود این گروه تروریستی را باید در اسناد محرمانه ساختارهای امنیتی جستجو نمود. اما پیگیری محتوای آشکار در اخبار و فضای رسانه‌ای، بخشی از حضور دستهای پنهان ساختارهای امنیتی و سیاسی غربی در ظهور و پیشبرد اهداف این گروه تروریستی را نمایان می‌سازد.  

واضحترین نشانه‌های این دست‌های پنهان اروپایی را می‌توان در حضور عناصر خارجی در عراق و سوریه و یاری رساندن به موفقیت گروه تروریستی داعش در اقدامات ضدبشری‌اش جستجو کرد. نگاهی به آمارهای منتشره از سوی منابع غربی، مسیر پیش روی فهم این گروه تروریستی و عوامل پشت پرده را هموارتر می‌نماید.

 

تروریست‌های اروپایی  

با وجود حاکمیت مطلق غرب بر رسانه و عدم حضور رسانه‌های آلترناتیو در فضای فکری توده مردم در جوامع سراسر جهان، یافتن مدرکی از دخالت‌های غربی در اقدامات تروریستی به جستجو برای سوزنی در انبار کاه می‌ماند.

اما همانگونه که ماه پشت ابر نمی‌ماند، حقیقت این دخالت نیز روز به روز نمایان‌تر شده و شاهد انتشار هر چه بیشتر مطالبی از سوی نویسندگان اروپایی در قبال موضوع دخالت غرب در اقدامات تروریستی در خاورمیانه هستیم.

پاتریک پائولوف[2]، کارشناس سوئدی مسائل سیاسی، در کتابی[3] با نام “صداهای خاموش شده در سوریه[4]” به بررسی نقش کشورهای اروپایی در پیشبرد اهداف گروه‌های تروریستی در عراق و سوریه پرداخته است.

وی می‌نویسد، در هلند رسانه‌ها به صورت گسترده دخالت دولت هلند در جنگ سوریه را بررسی کرده و این واقعیت را برجسته کرده‌اند که مساعدت‌های هلند و دیگر کشورها به گروه‌های به اصطلاح “مخالفین معتدل” در واقع به نفع افراطگرایان مسلح و تروریست‌ها بوده است.

وی همچنین در خصوص هسته‌های اولیه ایجاد داعش عنوان داشت، کمپ بوکا در جنوب عراق به عنوان مهد داعش معرفی می‌گردد. ایالات متحده در سال‌های 2003 تا 2009 زندانی بزرگ با 20 هزار زندانی را در این محل ایجاد کرد. این محل زندان صرف نبود. جانین دی جیووانی در نیوزویک در دسامبر 2014 می‌نویسد: کمپ بوکا همچون اردوگاه تابستانی برای تروریست‌های جاه‌طلب بود. تحت نظارت امریکایی، زندانیان با یکدیگر تعامل داشته و اطلاعات و تاکتیک‌های جنگی رد و بدل کرده و برای آینده خود ارتباطات با اهمیتی را ایجاد می‌کردند. در این مقاله به متخصص سوری سوئدی با نام آرون لوند ارجاع شده که گفته: کمپ بوکا محلی بود که بسیاری از جهادی‌ها با یکدیگر آشنا شده و بسیاری از نیروهای سابق بعثی افراطی شده و با گروه‌های اسلام‌گرا ارتباط گرفتند … بسیاری از رهبران داعش در اینجا بوده‌اند. 

از نظر پاتریک پائولوف تنها دولت امریکا نیست که در جهت افزایش توان تروریسم در جهان قدم بر می‌دارد. وی ادامه می‌دهد، میلیون‌ها کرون سوئدی به گروه‌های مخالفی در سوریه ارسال شد که به همراه تروریست‌های القاعده مرتکب جنایاتی از جمله قتل، ربایش و اجبار مردم به ترک خانه‌هایشان شدند.

از سوی دیگر، همکاری اروپایی‌ها با گروه‌های تروریستیِ فعال در جنگ علیه سوریه فراتر از حمایت‌های سیاسی و تسهیل حضور عناصر اروپایی تروریستی در مناطق درگیری بوده است.

پائولوف در فصل بیست و سوم کتاب خود می‌نویسد، در 2 جولای 2017، روزنامه بلغاری ترود (Trud) مقاله‌ای با عنوان “350 پرواز دیپلماتیک، برای تروریست‌ها تسلیحات حمل می‌کنند” منتشر کرد. بر اساس این مقاله، برخی از دولت‌ها و شرکت‌های تولیدکننده سلاح از هواپیمایی راه ابریشم متعلق به جمهوری آذربایجان برای انتقال سلاح به سوریه و دیگر کشورهای درگیر مخاصمات مانند عراق، افغانستان، پاکستان و جمهوری کنگو استفاده کرده‌اند.

فارغ از مطالب این کتاب، اخباری از حضور تروریست‌های اروپایی در مناطق تحت نظارت داعش منتشر شده است.

 

مشتی نمونه خروار

در موضوع تروریست‌های اروپایی داعش، آمارهای دقیقی از میزان حضور تروریست‌های اروپایی در منازعات مسلحانه در کشورهای خاورمیانه وجود ندارد. بسیاری از آمارهای تخمینی نیز در اوج بحران گروه تروریستی داعش ارائه شده و پس از شکست این گروه تروریستی، به آمارهای حضور خانواده‌های مرتبط با گروه‌های تروریستی، در اردوگاه‌های شمال سوریه تبدیل شدند.

گزارشات بعدی پیرامون تروریست‌های اروپایی حاضر در داعش و جبهه‌النصره نیز وابسته به همان آمارهای اولیه هستند.

بر اساس تحقیق مرکز بین‌المللی تحقیقات افراط‌گرایی در سال 2018[5]، 7252 نفر از اروپای شرقی و 5904 نفر از اروپای غربی با داعش مرتبط بوده‌اند. این ارقام شامل مردان، زنان و کودکانی است که در مناطق تحت سلطه داعش به دنیا آمده‌اند. بر اساس همان تحقیق، 1765 نفر به کشورهای اروپای غربی و 784 نفر به کشورهای اروپای شرقی بازگشته‌اند.

تخمین زده می‌شود که بیش از دو هزار جنگجوی خارجی در شمال سوریه نگهداری می‌شوند[6] که صدها نفر از آنها شهروندان اروپایی و غالبا از کشورهای فرانسه، انگلستان و آلمان هستند[7].

در گزارش بخش تحقیقات پارلمان اروپا در سال 2016[8]، پدیده جنگجویان خارجی در منازعات مسلحانه امری بدیع و تازه معرفی شده است. بنا به تعریف مندرج در این گزارش، جنگجویان خارجی به افرادی گفته می‌شود که از محل سکونت خود خارج می‌شوند تا با اهداف ایدئولوژیک و دینی در نزاعات مسلحانه جاری در خارج از کشور متبوع خود شرکت نمایند. بر اساس آمار منتشره در این گزارش، از سال 1980 تا میانه سال 2010 میلادی، رقمی در حدود 10هزار تا 30هزار جنگجوی خارجی در منازعات مسلحانه در جهان اسلام شرکت داشته‌اند و تا سال 2014 نیز قریب به 100 امریکایی از کشور خود خارج شده و در نزاعات مسلحانه شرکت کرده‌اند.

همچنین بر اساس آمار منتشر شده (در سال‌های 2014 و 2015) از سوی یک موسسه مشاوره سیاستگذاری مستقر در نیویورک آمریکا با نام “گروه صوفان”[9]، مجموع جنگجویان خارجی حاضر در نزاعات مسلحانه در سال 2015 در کشورهای عراق و سوریه رقمی در حدود 27 هزار تا 30 هزار نفر بوده است.

کشور تونس با 6هزار جنگجوی خارجی حاضر در مناطق جنگ‌زده عراق و سوریه، در رتبه اول قرار داشته و پس از آن نیز عربستان سعودی (2500)، روسیه (2400)، ترکیه (2200) و اردن (2000) قرار داشتند. همچنین رقمی در حدود 5 هزار اروپایی، از کشورهای فرانسه (1700)، بریتانیا (760)، آلمان (760)، بلژیک (470)، اتریش (300)، سوئد (300)، هلند (220)، دانمارک (125)، ایتالیا (87) و فنلاند (70) نیز در منازعات مسلحانه در خاورمیانه شرکت داشته‌اند که اکثریت قریب به اتفاق آنها جذب گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره شده‌اند.

البته این لشکر تروریستها در برابر عزم مردم منطقه ناکام ماندند و شکست داعش در سال  1396(2017) توسط ایران و در سال 2018 توسط دولت امریکا اعلام شد.

 

تروریست آواره، در میانه ماندن و بازگشت

اکنون و پس از شکست گروه‌های تروریستی در عراق و سوریه، عناصر باقیمانده این گروه‌ها در اردوگاه‌های شمال سوریه نگهداری می‌شوند.

به گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، قریب 11 هزار تروریست خارجی در بخش انضمامی کمپ الهول در شمال شرق سوریه نگهداری می‌شوند که 27 درصد از آنها زنان و 67 درصد کودکان کمتر از دوازده سال هستند.

چهارصد تا پانصد مرد و زن با تابعیت دولت‌های اتحادیه اروپا در سوریه بازداشت شده‌اند که تابعین کشور فرانسه بیشترین تعداد یعنی 130 نفر بزرگسال و 270 تا 320 کودک را شامل می‌شود. پس از فرانسه نیز کشورهای آلمان، بلژیک، هلند و سوئد دارای ارقام قابل توجهی از حضور شهروندانشان در میان بازداشتی‌ها هستند[10].

از نظر گزارش منتشر شده در مجله صلیب سرخ جهانی در سال 2021 با عنوان “بازگشایی پرونده بازگشتی‌ها: نحوه برخورد اتحادیه اروپا و دولت‌های عضو با بازگشت جنگجویان خارجی و خانواده‌هایشان چگونه است”[11]، چند رویکرد از سوی دولت‌های اروپایی اتخاذ شده است. برخی از دولت‌ها مانند فرانسه به دنبال محاکمه تروریست‌ها در دادگاه‌های محلی بودند. برخی نیز، از جمله سوئد و دانمارک، به دنبال ایجاد دادگاه‌های بین‌المللی و محاکمه تروریست‌های داعش بوده و برخی مانند انگلستان از بازگشت اعضای داعش با تابعیت‌های اروپایی به کشورهایشان جلوگیری می‌نمودند. اما در ماه‌های اخیر شاهد افزایش رویکرد پذیرش تروریست‌های اروپایی و بازگرداندن خانواده‌هایشان بوده‌ایم. گرچه که رقم بالای سه هزار عضو داعش از کشورهای اروپایی و بازگرداندن و محاکمه کمتر از صدنفر از این افراد و خانواده‌هایشان، نشانه‌ای واضح از عدم وجود عزم کافی در محاکمه اعضای اروپایی داعش می‌باشد.

بهانه عدم پذیرش این افراد نیز امکان ایجاد خطر از سوی این افراد و خانواده‌هایشان برای کشورهای اروپایی بوده است. از نظر کشورهای اروپایی نه تنها جنگجویان اروپایی داعش خطر محسوب شده و پذیرش و محاکمه آنها را به نفع دولت‌های خود نمی‌دانند. این دولت‌ها حتی زنان و کودکان تروریست‌های بازداشتی را به دلیل حضور در اقداماتی مانند جهاد نکاح و کودک سربازی به عنوان عناصری خطرناک و دارای ایدئولوژی‌های مخالف با ارزش‌های اروپایی در نظر می‌گیرند.

اما روند پذیرش و محاکمه تروریست‌های اروپایی داعش سرعت یافته است. فیونولا نی آلون، گزارشگر سازمان ملل در حفظ حقوق بشر در هنگام مبارزه با تروریسم در مقاله‌ای در مارس 2023، خواستار تسریع در روند پذیرش این افراد و نیز محاکمه افراد متهم به اقدامات تروریستی به منظور تامین عدالت برای قربانیان تروریسم شده است. وی اعلام داشت، از اکتبر 2022 به بعد، 17 نفر به استرالیا، 3 نفر به باربادوس، 102 نفر به فرانسه، 12 نفر به آلمان، 40 نفر به هلند ، 38 نفر به روسیه، 2 نفر به انگلستان، 13 نفر به اسپانیا و بیش از 2 هزار نفر به عراق بازگردانده شده‌اند. این ارقام نشان‌دهنده ممکن بودن بازگرداندن این افراد به کشورهایشان و نادرستی استدلال در خصوص خطرهای آنها برای کشورهایشان بوده است[12].

دولت فرانسه نیز در سال 2022 اعلام نمود، 51 نفر از داعشی‌های فرانسوی از کمپ آوارگان در سوریه به کشورشان عودت داده شده‌اند. بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، 51 زن و کودک از خانواده‌های داعشیان در سوریه از کمپ‌های آوارگان در این کشور به فرانسه برگشته‌اند. این اقدام بزرگترین تعداد بازگشت زنان و کودکان داعشی از زمان شکست داعش در سال 2018 به کشور فرانسه است. گروهی که اخیرا بازگشته‌اند شامل 16 زن (22 تا 39 ساله) و 35 کودک می‌باشد که هفت نفر از آن‌ها بدون والدین برگشته‌اند و هشت زن نیز برای تحقیقات بیشتر بازداشت شده‌اند[13].

در نمونه‌ای دیگر، دادگاهی در دوبلین ایرلند در سال 2022 میلادی اعلام کرد، لیزا اسمیت، سرباز سابق ارتش ایرلند به دلیل عضویت در گروه تروریستی داعش محکوم شده است. اسمیت که در سال 2011 ارتش را ترک کرد، خلال 28 اکتبر 2015 و 1 دسامبر 2019 یکی از اعضای این گروه تروریستی بوده است[14].

در امریکا نیز روند محاکمه اعضای اروپایی داعش در سال 2022 آغاز شده است. در این سال اعضای بریتانیایی یک شاخه تروریستی از داعش به نام بیتلز که شامل چهار بریتانیایی می‌باشند، آغاز گردید. این افراد متهم به آدمربایی و قتل افرادی همچون جیمز فولی، خبرنگار آمریکایی، هستند و به دلیل تابعیت انگلیسی خود با نام بیتلز شناخته می‌شدند.[15]

از سوی دیگر، فرانسه در سال 2023 اعلام نمود، جاناتان جفروی، تروریست فرانسوی عضو داعش، به جرم شرکت در اقدامات جنایتکارانه در سوریه در دادگاه پاریس محاکمه می‌شوند. همسر و مادر وی نیز به جرم شرکت در اقدامات تروریستی محاکمه می‌شوند. جاناتان و همسرش در سال 2015 به همراه فرزند دو ماهه‌اش وارد سوریه شده و در سال 2017 توسط ارتش آزاد سوریه (گروه مخالف دولت سوریه)، بازداشت و به مقامات فرانسوی تحویل داده شدند.  آن‌ها در فوریه 2015 و با حضور در سوریه، به یگانی موسوم به انور المالکی ملحق شدند. اعضای این یگان غالبا فرانسوی زبان بودند. وی همچنین در شهر الرمادی عراق تحت فرماندهی یک فرانسوی قرار داشت که از طراحان حمله به باتاکلان در فرانسه بود. جاناتان در سال 2016 با مقامات فرانسوی مقابله با تروریسم تماس گرفته و برای فرار از سوریه به همراه خانواده‌اش تمایل نشان داد. وی از آن زمان به بعد به عنوان منبعی مهم برای مقامات فرانسوی تبدیل شد. افشای طرح‌های تروریستی داعش در فرانسه و نیز اسامی فرانسوی‌های حاضر در رده‌های فرماندهی داعش از اطلاعاتی بود که وی در اختیار مقامات ضدتروریسم فرانسه قرار داده است[16].

این محاکمه‌های اندک در برابر ارقام بالای تروریست‌ها، غالبا بر اساس اتهام عضویت در گروه تروریستی و یا اقدام تروریستی صورت گرفته است. فارغ از امکان اثبات عضویت با دلیل حضور در مناطق جنگی، رسیدگی به اتهامات جنایات جنگی و اقدام تروریستی غالبا دشوار می‌باشند و نیازمند تحقیقات گسترده از سوی مقامات قضایی کشورها در میدان جنگ در سوریه است. علاوه بر این موارد، سوال‌های اصلی همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.

 

دست‌های پنهان و سوالاتی بی‌پاسخ

غالب کسانی که محاکمه می‌شوند به اتهام عضویت در گروه تروریستی و یا اقدام به جنایت جنگی و تروریستی محاکمه می‌شوند و هیچ‌گاه از نحوه تبدیل آنها به تروریست‌هایی ضدانسان و یا چگونگی حضور آنها در مناطق درگیری پرسش نمی‌شود.

باید پرسید: جنگجویان اروپایی داعش از چه طریق به این گروه تروریستی جذب شده‌اند؟ و از چه راهی خود را به عراق و سوریه رسانده و در اقدامات تروریستی شرکت کرده‌اند؟ چه آینده‌ای در انتظار افراد بازگشتی است؟ و نقش دولت‌ها و نهادهای اروپایی در این میانه چه بوده است؟

رسیدن به پاسخ به این سوالات، دشوارترین راه در برابر یک پرسشگر جویای حقیقت در دنیای پر از فریب کنونی است. از سویی، تلاش‌های صورت گرفته برای درک نحوه تبدیل شدن یک فرد معمولی به تروریستی جنایتکار، سابقه‌ای طولانی داشته و این عوامل در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی و شناختی طبقه‌بندی می‌شوند. اما پاسخی صریح به آنها داده نمی‌شود.

شیوه حضور آنها در مناطق نزاع و درگیری نیز مشخص نیست. غالبا عنوان می‌کنند که از طریق حضور در کشور ترکیه و به صورت غیرقانونی وارد سوریه شده‌اند. اما سخنی از شبکه‌های جذب نیروی گروه‌های تروریستی در اروپا و شبکه‌های قاچاق انسان برای حضور در مناطق جنگی نمی‌شود. بدین ترتیب، حضور آن‌ها در مناطق تحت سیطره داعش و رویکرد دولت‌های اروپایی با آن‌ها در سه احتمال قابل تحلیل است:

بر اساس احتمال اول، دولت‌های اروپایی برای صدور خطر اسلام‌گرایان از کشورهایشان حضور آن‌ها در مناطق درگیری را تسهیل نموده‌اند و اکنون که غائله خوابیده، از مسئولیت‌های خود سرباز می‌زنند. بدین ترتیب کشورهای اروپایی به دنبال صدور افراد خطرناک (از نظر منافع ملی خودشان) از کشورهایشان به مناطق درگیری و نیز نابودی و یا محصور نمودن آن‌ها در مناطقی خارج از مرزهای اروپا بوده‌اند. نمونه چنین رویکردی در نگهداری تروریست‌ها، در مکانی دور از قاره اروپا و امریکا را می‌توان در انتقال منافقین از عراق به آلبانی، پس از اشغال این کشور توسط امریکا به خوبی مشاهده نمود. سهولت سفر عناصر اروپایی داعش به مناطق درگیری و عدم ممانعت کشورهای متبوعشان از این سفر در مواردی مانند سفر یک دختر شانزده ساله به ترکیه (شمیمه بیگم) بر این احتمال صحه می‌گذارد.

دومین احتمال آنکه، دولت‌های اروپایی برای داغتر شدن تنور اسلام‌هراسی و با هدف یاری رساندن به برادرکشی میان مسلمانان به انتقال عناصر اروپایی داعش به اروپا روی آورده‌اند تا هم بر جریان امور مسلط شوند و هم پروژه اسلام‌هراسی را با قدرت بیشتر ادامه دهند. وجود بازماندگان بیشمار اروپایی در دوران پساداعش با توجه به میزان خسارت‌های وارده بر این گروه تروریستی و نیز گزارش‌های متعدد مبنی بر همکاری عناصر اروپایی داعش با سرویس‌های امنیتی اروپایی، در زمان حضور در میدان جنگ علیه مردم سوریه، این احتمال را تقویت می‌نماید.

احتمال سومی هم وجود دارد. ممکن است، دولت‌های اروپایی از جریانات امور بیخبر بوده و اکنون که این افراد خواستار بازگشت به کشورهایشان هستند و یا مقامات کمپ‌های نگهداری به دنبال رهایی از آنها می‌باشند، متوجه حضور آنها در اقدامات تروریستی شده‌اند. به همین دلیل نیز از بازگشت آنها به کشورشان جلوگیری می‌کنند و محاکمه آنها را میسر ندانسته و ترجیح می‌دهند، آنها در اردوگاه‌های خارج از اروپا و با مسئولیت کشورهای خاورمیانه زندگی خود را بسر ببرند. البته پرواضح است که وجود گزارش‌های متعدد از حضور عناصر اروپایی در گروه‌های تروریستی مانند داعش و جبهه النصره و هشدارهای کارشناسان اروپایی و امریکایی در خصوص میزان خطرهای احتمالی آنها برای اروپائیان (از سال 2013 به بعد[17]) احتمال بیخبری را قویا رد می‌نماید.

در مجموع، جریانات امور دو احتمال اول و دوم یعنی آگاهی کامل دولت‌های اروپایی از حضور تروریست‌های اروپایی در اقدامات تروریستی در کشورهای عراق و سوریه را تایید می‌نماید.

گرچه این احتمالات با یکدیگر همپوشانی‌هایی نیز دارند.

از سوی دیگر، نمی‌توان دولت‌های اروپایی را به تنهایی متهم اصلی دانست. موارد بسیاری از شکایت علیه شرکت‌های اروپایی مانند اریکسون[18] به دلیل پرداخت باج به گروه تروریستی داعش برای ماندن در مناطق تحت سیطره داعش و ادامه فعالیت‌های اقتصادی‌شان صورت گرفته است.

این در حالی است که در مواردی مانند تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه کشورها، شرکت‌های اروپایی بدون لحظه‌ای درنگ و با بهانه حفظ منافع اقتصادی از مناطق مورد نظر امریکا رخت برمی‌بندند. حال چرا در مورد مناطق تحت سیطره یک گروه تروریستی خطرناک در ابعاد جهانی مانند داعش، اصرار بر ماندن و پرداخت باجی دارند که به نوعی می‌تواند تامین مالی تروریسم قلمداد شود؟. چه منافع اقتصادی در ماندن این گونه شرکت‌ها در چنین فضای جنگ‌زده‌ای وجود دارد؟ چه نوع فعالیت اقتصادی در این مناطق قابلیت عملیاتی دارد؟ آیا به جز غارت منابع طبیعی همچون نفت و فروش سلاح به گروه‌های تروریستی، اقدامی سودآورتر در مناطق جنگ‌زده وجود دارد؟ آیا امنیت لازم برای سرمایه‌گذاری و سودآوری در این مناطق یافت می‌شود؟ آن هم زمانی که تمامی سرمایه‌داران مدعی هستند که پول و سرمایه بسیار ترسو است. اکنون چرا چنین ترسی را در نزد برخی از شرکت‌های اروپایی حاضر در مناطق جنگ‌زده مشاهده نمی‌کنیم؟

برخی از گزارش‌های منتشر شده از وضعیت منطقه می‌توانند راهی به گشودن این کلاف سردرگم فراهم نمایند. بنیاد کلونی برای عدالت، در گزارشی نقش خرید و فروش عتیقه در تداوم تروریسم در خاورمیانه را افشا نمود. بر اساس این گزارش، قاچاق آثار عتیقه از کشورهای جنگ‌زده در خاورمیانه به بالاترین میزان خود از جنگ جهانی دوم به این طرف رسیده و ده‌‌ها هزار قطعه آثار عتیقه از خاورمیانه به اروپا سرقت و حمل شده‌اند و خرید و فروش آنها منجر به تامین مالی گروه‌های تروریستی در این منطقه شده است[19].

با وجود چنین مسائل حل نشده‌ای، مسئله حمایت اروپا از گروه تروریستی داعش بغرنج‌تر و پیچیده‌تر می‌شود.

 

جنایات بی‌پایان

تمام شواهد و قرائن نشانه‌ای از حضور دست‌های پنهان اروپایی و تاییدی بر حمایت آن از گروه‌های تروریستی در غرب آسیا هستند. این حمایت‌ها از تسهیل حضور تروریست‌های اروپایی در مناطق درگیری تا تامین مالی و لجستیکی مستقیم و غیرمستقیم را در بر می‌گیرد.

حضور نیروهای اروپایی در گروه‌های تروریستی، بخش کوچکی از حمایت‌های پیدای اروپایی از تروریسم در منطقه است. در سال 2014 میلادی، فرانسوا اولاند، رئیس جمهور وقت فرانسه، با احمد الجربا، رهبر وقت مخالفین نظام بشار اسد در سوریه، دیداری داشت که پس از آن و در همان سال، این رهبر گروه‌های مخالف مردم سوریه با مریم رجوی دیدار نمود. چنین دیدارهایی خبر از وجود حمایت اروپایی از تروریسم در سوریه و ایجاد اتحاد میان گروه‌های تروریستی در مسیر ایراد خسارت به ملت و کشور سوریه می‌دهند.

اکنون که نقش تروریست‌های اروپایی آشکارتر شده، روند محاکمه افراد با بازگرداندن آن‌ها به کشورهایشان آغاز شده است. رویکردی که به شدت ناکافی است. این محاکمه‌ها با اتهاماتی انجام می‌شود که روند اصلی حمایت اروپایی‌ها از تروریسم را پنهان نگاه می‌دارد. در حالیکه دادگاه‌های این تروریست‌ها می‌بایست در مجامع بین‌المللی و با حضور قربانیانی صورت گیرد که بیشترین خسارت‌ها را از فجایع تروریستی متحمل شده‌اند. بدون حضور این قربانیان و شنیده شدن صدایشان، دادگاه‌های برگزار شده از سوی دولت‌های اروپایی، به نمایشی در عدالت‌خواهی و بدون هر گونه اقدامی برای رسیدن به مطالبات قربانیان تروریسم بدل می‌شوند.

در نهایت، این مردم منطقه غرب آسیا هستند که قربانی سیاست‌های جنگ‌طلبانه در پوشش‌های فریبنده شده‌اند. سیاست‌هایی که در گذشته در پوشش مبارزه با دزدی دریایی انجام می‌گرفت، اکنون با نام مبارزه با تروریسم ادامه یافته و نتیجه‌ای جز اشغال و تخریب سرزمینی و کشتار ملت‌های ضعیف در جهان نداشته است. بازنده اصلی این بازی ناجوانمردانه، مردمی هستند که خسارت‌های تروریسم را متحمل و متهم به گرایش به تروریسم و انجام اقدامات تروریستی شده‌اند. تنها راه فرار از این چرخه نامیمون، رهایی ملت‌های منطقه از وابستگی به نیروهای خارج از آن است.  

امری که گرچه دشوار می‌نماید اما در دسترس است.    

 

 

منابع و پاورقی ها

[1] https://www.isna.ir/news/1401091912647/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4

[2] Patrik Paulov

[3]

منتشر شده در سال 2019 و بازنشر در سال 2021 با ملحقات جدید در خصوص سیاست های خارجی دولت بایدن

[4] Syria’s Silenced Voices

[5] J. Cook, G. Vale. (2018). From Daesh to ‘Diaspora’: Tracing the Women and Minors of Islamic State. ICSR, King’s College London, p. 13-15 

[6] https://www.clickondetroit.com/news/politics/more-than-2000-suspected-foreign-isis-fighters-held-in-syria; 

[7] https://www.ecfr.eu/article/commentary_in_legal_limbo_eu_returnees_in_the_post_isis_era; 

[8] 

به قلم Piotr Bąkowski and Laura Puccio که ابتدا در سال 2015 ، به آدرس اینترنتی زیر، منتشر و در سال 2016 آمار آن به روز رسانی شده است.

http://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=EPRS_BRI(2015)548980

[9]Soufan Group

http://soufangroup.com/wp-content/uploads/2014/06/tsg-foreign-fighters-in-syria.pdf

[10] https://ecfr.eu/publication/beyond_good_and_evil_why_europe_should_bring_isis_foreign_fighters_home/

[11] International Review of the Red Cross (2021), 103 (916-917), 681–703.

Counterterrorism, sanctions and war

doi:10.1017/S1816383121000217

[12] https://www.justsecurity.org/85049/repatriating-alleged-isis-linked-men-from-northeast-syria-the-start-of-judicial-responses-to-the-political-stalemate/

[13] https://apnews.com/article/islamic-state-group-france-66402a98d7fc22cceb8a7b8e51992ec6

[14] https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-61634100

[15] https://www.dailymail.co.uk/news/article-10707805/ISIS-trial.html

[16] https://www.rfi.fr/en/france/20230117-french-islamic-state-fighter-and-wife-on-trial-in-paris-for-terrorism

[17] EEAS, Foreign Fighters and Returnees from a Counter-Terrorism Perspective, in Particular with

Regard to Syria: Stocktaking, EU Doc. 16768/13, 2013

European Council, Special Meeting of the European Council: Conclusions, EUCO 163/14, 30 August 2014,

6. 6.

Andrea De Guttry, Francesca Capone and Christophe

Paulussen (eds), Foreign Fighters under International Law and Beyond, Springer, Berlin, 2016, p. 304

[18] https://www.wsj.com/articles/ericsson-sued-by-u-s-terror-victims-over-alleged-iraq-bribe-payments-11659733912

[19] https://cfj.org/the-docket-projects/looted-antiquities/