نتانیاهو و ترامپ در برابر حقوق بین‌الملل؛ مصونیت و بی‌اعتنایی مطلق
انجمن دفاع از قربانیان تروریسم - کارشناس فرانسوی در حوزه خاورمیانه، اظهارات اخیر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا درباره جابجایی اجباری فلسطینیان از نوار غزه و جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم غزه را نقض آشکار اصول اساسی حقوق بین‌الملل دانست و از جامعه جهانی خواست تا در برابر اقدام مکرر ترامپ واکنش قاطع نشان دهند.
خبرنگار بخش فرانسوی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در گفت‌وگویی با « برنارد کورنو » کارشناس فرانسوی خاورمیانه و متخصص در حوزه نفت و انرژی به بررسی تبعات منفی این طرح برای منطقه پرداخته شده است.
در ادامه، متن کامل گفت‌وگوی ایرنا با این کارشناس فرانسوی را می‌خوانید.
ایرنا: به نظر شما، ترامپ از طرح جابجایی اجباری جمعیت غزه چه اهدافی را دنبار می کند؟
در کنفرانس مطبوعاتی خود با نتانیاهو، ترامپ وضعیت کنونی نوار غزه را که به شدت تخریب شده است، مطرح کرد، بدون آنکه اشاره‌ای به این موضوع داشته باشد که چه کسی آن را ویران کرده است. او بر ضرورت پاکسازی کامل ویرانه ها و کوچاندن تمامی آوارها تأکید کرد و پیشنهاد جابجایی ساکنان را به صورت “موقت یا دائمی” در خارج از غزه را مطرح کرد. این طرز فکر زائیده فکر یک سرمایه‌گذار املاک است، همان شغلی که ترامپ در گذشته داشت، او به وابستگی ساکنان به سرزمین خود و تاریخ آن‌ها که از آن بی‌اطلاع است، اهمیتی نمی‌دهد.
با توجه به اینکه ترامپ در این نشست بارها به یادداشت‌های خود نگاه می‌کرد، به نظر می‌رسد که این کلمات به او القا شده بودند، احتمالاً توسط فرستاده ویژه او، استیو ویتکوف، که خود یک سرمایه‌گذار املاک است و سفری کوتاه به غزه داشت. ترامپ هیچ هدفی ندارد، جز حفظ قدرت و شاید دریافت جایزه نوبل. او به راحتی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و هدایت می‌شود، زیرا نه تاریخ فاجعه‌بار فلسطین را می‌داند و نه از حقوق بین‌الملل آگاهی دارد.
هنگام تماس تلفنی با مارشال (به قول ترامپ که او را عمدا با این عنوان خطاب کرد) عبدالفتاح السیسی ، رئیس‌جمهور مصر، ترامپ تصور می‌کرد که می‌تواند او را برای پذیرش دو میلیون فلسطینی قانع کند و احتمالاً به او گفته است که این جابجایی “موقتی” خواهد بود. سپس همین پیشنهاد را به شاه عبدالله دوم در اردن ارائه داد و شاید به او گفته باشد که “همه را منتقل نمی‌کنیم، نیمی به مصر می‌روند، السیسی موافقت کرده است…” ترامپ از همان دوران جوانی یاد گرفته است که دروغ بگوید، تحریک کند و تهدید نماید.
آیا طرح ترامپ ادامه سیاست نسل‌کشی علیه فلسطینیان نیست؟
اگر این طرح بدون رضایت ساکنان فلسطینی اجرا شود، قطعاً یک نقض جدید حقوق بین‌الملل و ادامه نسل‌کشی‌ای خواهد بود که توسط رهبران صهیونیست تندرو و امروز توسط رهبران (رژیم) اسرائیل، به اجرا درآمده است. آنچه که یک نسل‌کشی را تعریف می‌کند، نیت و اجرای یک طرح برنامه‌ریزی‌شده برای تحمیل شرایط غیرقابل تحمل بر یک جمعیت مشخص است. این مسئله قبلاً در شکایت ارائه‌شده به دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) در اواخر سال ۲۰۲۳ مستند شده است و گزارش‌های متعدد دیگری نیز آن را تأیید کرده‌اند.
مانند همه قضات، قضات دیوان کیفری بین‌المللی باید همه چیز را بررسی کنند که این روند زمان‌بر است، اما تاکنون نخست‌وزیر و وزیر دفاع پیشین اسرائیل تحت پیگرد قانونی به اتهام جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت قرار گرفته‌اند. کسانی که به طور مداوم سلاح‌های مخرب را به یک ارتش اشغالگر تحویل داده‌اند، باید به دلیل همدستی در این جنایات مورد پیگرد قرار گیرند، زیرا کنوانسیون نسل‌کشی، دولت‌ها را ملزم به پیشگیری از چنین جنایاتی نیز می‌کند.
بسیاری از نخبگان و تحلیل‌گران، طرح ترامپ را نمونه‌ای آشکار از نابودی یک ملت در سرزمین اجدادی‌اش دانسته‌اند. نظر شما در این باره چیست؟
پس از اظهارات ترامپ، بسیاری از تحلیل‌گران به جابجایی‌های گسترده جمعیت قبل و بعد از معاهده لوزان در ژوئیه ۱۹۲۳ و همچنین وقایع جدایی پاکستان از هند اشاره کرده‌اند. اما پس از وحشت‌های جنگ جهانی دوم، حقوق بین‌الملل با منشور سازمان ملل متحد، دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ)، اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون‌های ژنو و پروتکل‌های الحاقی آن تقویت شد.
تعریف دقیق “ملت”، “مردم” و “سرزمین اجدادی” ممکن است دشوار باشد، اما واقعیت‌ها مشخص هستند: اگر والدین، پدربزرگ‌ها و نسل‌های گذشته شما در سرزمینی به دنیا آمده، زندگی کرده و کار کرده باشند، شما به آن سرزمین تعلق دارید. هر مهاجر مسلحی که از خارج حمایت می‌شود و قصد دارد شما را بیرون کند، دارایی‌های شما را تصرف کند یا شما را به بند بکشد، به مقاومت مشروع شما منجر خواهد شد. این روند در سراسر قاره آمریکا طی چهار قرن اتفاق افتاد، با استعمارگرانی که از سراسر اروپا آمده بودند. همچنین در خاورمیانه و بالکان، تحت سلطه امپراتوری عثمانی، و در الجزایر نیز، جایی که فرانسه بیش از یک قرن استعمار کرد. ملت‌ها دارای حافظه‌ای طولانی هستند، اما تاریخ را در ابتدا، فاتحان می‌نویسند.
طبق برخی نظرسنجی ها بیش از نیمی از مردم آمریکا با طرح ترامپ برای جابجایی اجباری فلسطینی‌ها مخالفند و در این طرح حمایتی از دولت نتانیاهو می بینند که نتوانسته است اهداف خود را در جنگ شانزده ماهه غزه محقق کند. نظر شما در این مورد چیست؟
خوشبختانه اکثریت مردم آمریکا با جابجایی اجباری مخالفند. باید خاطر نشان کنم آن زمان که اکثریتی به ترامپ رأی دادند پس از یک کمپین تبلیغاتی پرهزینه، که به نظر من هیچ جنبه دموکراتیکی ندارد، در آن زمان هیچ اشاره‌ای به جابجایی فلسطینی‌ها در برنامه او نبود. البته طرح‌های دیگری برای جابجایی مهاجران غیرقانونی وجود داشت، اما مورد فلسطینی‌های غزه که عمدتاً از سرزمین خود یا از اراضی اشغال‌شده اطراف آمده‌اند و الان روستاهایی دلپذیر هستند برای بازنشستگان اسرائیلی، نبود. دولت نتانیاهو اهداف غیرقانونی و متوهمانه داشت. یک جنبش مقاومت مردمی را هرگز نمی‌توان تحت سلطه قرار داد.
ارزیابی شما از حمایت برخی کشورهای عربی از طرح ترامپ و خیانت برخی از این کشورها به مردم فلسطین چیست؟
در اظهاراتشان، رهبران کشورهای عربی تماماً مخالفت خود را با این طرح جابجایی فلسطینی‌ها از غزه به کشورهای خود اعلام کردند، به‌ویژه دو کشوری که ترامپ از آن‌ها خواسته بود، یعنی مصر و اردن. با این حال، من همیشه کشورهای عربی بسیار غنی را از کشورهای عربی کمتر غنی متمایز میدانم، چرا که کشورهای ثروتمند به دلیل صادرات نفت و عدم تحریم‌ها وضعیت خاصی دارند، در حالی که کشورهای کمتر ثروتمند تحت تحریم‌های ناعادلانه و گاهی غیرقانونی قرار دارند و در جنگ‌هایی که علیه شان ایجاد شده، آسیب دیده‌اند. افکار عمومی عربی همگی خواهان یک راه‌حل عادلانه و پایدار برای این جنگ استعمارگرانه هستند که بیش از یک قرن از آن میگذرد. رهبران کشورهای عربی، اعم از آنکه به طور دموکراتیک انتخاب شده باشند یا نه، که اغلب نه، باید به این نکته توجه کنند. حتی ولیعهد سعودی، محمد بن سلمان، مجبور شد اعلام کند که او هیچ توافقی با (رژیم) دولت اسرائیل امضا نخواهد کرد مگر اینکه یک دولت فلسطینی مستقل و به رسمیت شناخته‌شده وجود داشته باشد.
در مورد تلاش ترامپ برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی، طرحی که تقریباً با جنگ غزه فراموش شد چه نظری دارید؟
در اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، او و دامادش، کوشنر، به الهام از مشاوران دو تابعیتی که در کاخ سفید و کنگره در حال تردد بودند، طرحی را به برخی کشورهای عربی ارائه دادند. برخی از رهبران عربی این طرح را پذیرفتند، به ویژه رهبران کشورهای ثروتمند که به طور مؤثری نفوذ یافته‌اند و هیچ‌گاه به مردم خود پاسخگو نیستند، مانند امارات متحده عربی، یا کشورهای دیگری که فکر می‌کنند نیاز به حمایت نظامی و مالی آمریکا دارند. این طرح توهمی را ایجاد می‌کرد که می‌توان بدون حل عادلانه و پایدار مسئله فلسطین، روابط را عادی‌سازی کرد.
نظر شما در مورد بهترین راه‌حل برای مسئله فلسطین چیست. آیا نتانیاهو به اهداف خود در جنگ غزه دست یافته است؟
در حقوق بین‌الملل، حق ملت‌ها به خودمختاری یک اصل غیرقابل انکار است، اما در عمل بسیار دشوار است که این امر اجرا شود. چه چیزی یک ملت را تشکیل می‌دهد؟ چه کسی باید معیارهای آن را تعیین کند؟ چند نسل باید در یک سرزمین متولد شده باشند؟ مرزهای تاریخی چه اهمیت دارند، مرزهای عثمانی، بریتانیایی یا حتی مرزهایی که در متون مذهبی چندین قرن نوشته شده‌اند؟ طبق حقوق بین‌الملل کنونی، منشور سازمان ملل متحد در ماده 51 خود بیان می‌کند که شورای امنیت در هر زمانی موظف و قادر است که صلح و امنیت بین‌المللی را برقرار کند. حالا باید اقدام کند! قدرت این موضوع در فصل هفتم منشور سازمان ملل آمده است، و در آوریل 2025، فرانسه ریاست شورای امنیت را بر عهده خواهد داشت. امیدوارم و باید فرانسه با کشورهای دیگر ابتکار عمل را به دست بگیرد و قطعنامه‌ای دقیق و مناسب برای حل این مشکل پیشنهاد کند.
