مصاحبه لیز دوست خبرنگار بی بی سی در کابل

لیز ممنونم که من رو اصلاح کردی. اینکه خبرنگاران بسیار زیادی می خواستند بروند کابل که نتوانستد. یکی از آن ها خود من هستم. شما با خانواده افرادی که در حمله امروز و دیروز کشته شدند صحبت کردید. روایتی بسیار تلخ و تکان دهنده داشتند.

واقعا روایت های دلخراشی بودند دل آدم را می شکست اگر شما مصاحبه ها را دیده باشید اعضای خانواده های کسانی را می بینید که ده عضو خانواده خودشان را از دست داده اند به خاطر حمله پهپادی امریکا.
امریکایی ها گفتند یک خودرو را هدف قرار دادند که درون آن چند نفر از حمله کنندگان انتحاری نشسته بودند. گفتند ماشینی بوده که پر از مواد منفجره بوده و می خواستند همان کاری را انجام دهند که دو روز قبل در فرودگاه کابل انجام داده بودند. ولی در روز روشن و به شکلی عیان این خانواده می گویند که حقیقتا چه اتفاقی افتاد. خیلی از این ها باورشان نمی شد. یکی از آنها آمد و گفت که برخی از کسانی که در این حمله کشته شده اند برای ارتش امریکا کار می کرده اند. هفت نفر از کودکانی که در این حمله هدف قرار گرفتند، چهره شان چنان سوخته بود که اصلا قابل شناسایی نبود. از من می پرسید که چه کسی می خواسته خانواده ام را بکشد؟
بله وزارت دفاع امریکا گفته است که تحقیق خواهد کرد که چگونه شد نیروهایشان یک خانواده را هدف قرار داده اند یک خانواده ای که در کابل در خانه اش نشسته است. نزدیک فرودگاه. برخی از آن ها اساسا روادید امریکا را داشتند. آماده بودند که در فرودگاه حاضر شده و راهی امریکا شوند تا زندگی بهتری داشته باشند ولی دیدند که در لحظات پایانی عمرشان هدف یک پهپاد امریکایی قرار گرفته اند.

این جنگ تیره و تار چنان درد و رنجی را بر مردم غیرنظامی افغانستان تحمیل کرده که قابل تصور نیست و حتی هنوز هم تا لحظات پایانی ماموریت آمریکا در افغانستان هم ادامه دارد و گناه افغان ها این بود که تصور می کردند صرفنظر از اینکه چه کسی برنده جنگ می شود، بالاخره جنگ تمام می شود ولی این جنگ دارد شکل خطرناکتری به خودش می گیرد و پایانی بر این درد و رنج متصور نیست.

در روزهای گذشته ده ها هزار افغان از افغانستان خارج شدند. همین حالا هم اشاره کردی که هواپیماها در آسمان در حال پرواز هستند. ولی نویسنده ها، فعالان حقوق زن، فعالان عرصه موسیقی، سیاستمداران و فعالان سیاسی زیادی هستند که مانده اند و این ها هیچ راهی برای خروج ندارند و کسانی بوده اند که طرفدار غرب بودند، با افراط گرایی مخالف بودند و حالا هیچ راه خروجی ندارند.

شاید آنها به شما بگویند که ما طرفدار ارزش های غربی نبودیم. اتفاقا شاید آن ها به شما بگویند که ارتقا حقوق زنان ، پیگیری حق تحصیل ، حمایت از تحقیق و تفحص در خصوص نقض حقوق بشر از سوی هر کدام از طرف های درگیر ، ارزش های غربی نیستند. اینها ارزش های انسانی هستند. بله ما از طرف طالبان می شنویم که آن ها میخواهند جلوی نفوذ غرب را بگیرند. چون غیراسلامی هستند. اما من فکر میکنم آن افغان هایی که در این بیست سال گذشته از این امکان ادامه تحصیل استفاده کرده اند و در نهادهایی که غربی ها برای دایر کردن آنها کمک کرده اند آموزش دیده اند، اگر از آن ها بپرسند می گویند که این ها ارزش های غربی نیستند.این ها ارزش های انسانی هستند و خیلی از آنها به من پیام می دهند که در خطر هستند. زنان در خطر هستند. طالبان از تمامی افغان های تحصیلکرده می خواهند که در کشور خودشان بمانند و به آن ها می گویند که در کشور خودتان بمانید و کشور خودتان را بسازید. فراموش نکنید که خیلی از افغان های تحصیلکرده دارند در افغانستان می مانند و زندگی می کنند و نمی خواهند بروند و خیلی هایشان می خواهند بمانند و سعی کنند در آن فضایی که برایشان مهیا شده و هر چقدر هم که کوچک باشد به همان کاری ادامه دهند که سالهاست دارند انجام می دهند. بنابراین این واقعا یک نقطه عطف تعیین کننده برای افغانستان هست. من باید به شما بگویم زمانی که اینجا بودم نیروهای شوروی از افغانستان عقب نشینی کردند و مجاهدین شهر را گرفتند من اینجا بودم. زمانی که طالبان قدرت گرفتند من اینجا نبودم ولی در روزهای آخر قدرت طالبان در سال 2001 هم اینجا بودم. اما

این لحظه و امروز تاریکترین روزهایی است که افغان ها دیده اند و با آن زندگی کرده اند.
اما بعضی از آن ها در افغانستان می مانند و نظم جدید را شکل خواهند داد. شاید راهی پیدا کنند تا با این نظم زندگی کنند. بعضی هایشان می مانند و برای آنچه که فکر می کنند باید برای افغانستان اتفاق بیفتد می جنگند. سعی میکنند هرآنچه در توان دارند به کار ببرند تا بتوانند کشوری را بسازند که احساس کنند به آن تعلق دارند.

به عنوان سوال آخر ناامیدی بسیار هست و شما هیچ امیدواری در آن جا می بینید؟

افغان ها همیشه به من میگفتند آخرین چیزی که باید از دست بدهی امید هست. به عنوان یک خارجی که خیلی از مهربانی افغان ها استفاده برده ام به عنوان یک غریبه از امیدواری آن ها الهام گرفتم. دیدم که چقدر آرزوهای بزرگ دارند و چه بلندپروازی هایی دارند. این نسل جدید تحصیلکرده را می بینم که چقدر به این شبکه ارتباطات جهانی وصل هستند. ما

نمی توانیم فرض بگیریم که تمام نسل جدید افغانستان ضدطالبان هستند. من خیلی از افغان های تحصیلکرده را می شناسم که اتفاقا طرفدار طالبان هستند. آن ها می خواستند دولتی را که به چشم آنها دولتی فاسد و وابسته به غرب بوده و در خدمت مردم افغانستان نبود ساقط کنند.
آن ها از آنچه آن را پایان اشغالگری خارجی می نامند استقبال می کنند. ولی فاجعه امروز این است که زمانی که آن مذاکرات در جریان بود خیلی از افغان ها می خواستند ببیند که آیا هواداران طالبان و یا هواداران دولت قبلی می توانستند با همدیگر کنار بیایند و همزیستی کنند ولی با وجود این سرعت سقوط و فروپاشی و این خیانت و سوء محاسبه و ندانم کاری هایی که ما شاهدش بودیم از طرف دولت قبلی مخصوصا در کابل که کانون فعالیت های مختلف هست، خیلی از افغانها واقعا شگفت زده هستند. خیلی از افغان ها دارند می گویند که با درد این لحظه که شاهد آن بودند تا آخر عمرشان زندگی خواهند کرد.