آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت با موضوع صلح و امنیت بین المللی روز پنج شنبه 20 دیماه 1398، که در سطح وزیران برگزار شد، گفت: صلح ارزشمندترین ارزش ما و اساس اقدامات ما است. تمامی آنچه که ما به عنوان خانواده بشری انجام می دهیم متکی به صلح بوده و صلح نیز به ما بستگی است.
گوترش با اظهار تاسف از اینکه سال جدید میلادی با آشفتگی و رنج طولانی مدت باقی‌مانده شروع شده است، ادامه داد: تنش‌های ژئوپولیتیک از تهدیدات نظامی سنتی تا تهدیدهای اقتصادی و سایبری به مرحله خطرناکی رسیده است که آخرین آن در خلیج (فارس) بود.
وی اضافه کرد: در این درگیری‌ها از لیبی و سوریه تا افغانستان و ساحل عاج، کسی برنده نیست. با افزایش آشفتگی، اعتماد در بین ملل و کشورها رو به زوال است. ما این کاهش اعتماد را در خیابان‌های سراسر جهان مشاهده می کنیم، زیرا مردم ناامیدی خود را ابراز و احساس می کنند که نهادهای سیاسی از دسترس خارجند و برای حل مشکلات ناتوان و یا تمایل ندارند.
دبیرکل سازمان ملل متحد تصریح کرد: ما این مساله را در کار سازمان ملل از جمله شورای امنیت هم می‌بینیم، هنگامی که کشورهای عضو در یافتن زمینه مشترک معقول کشمکش داشته یا ناکام هستند.
گوترش با بیان اینکه در این خلاء، بحران آب و هوایی با عصبانیت فزاینده در مقابل ما قرار دارد و به هیچ کسی رحم نمی کند، تایید کرد: همکاری های بین المللی در یک نقطه تقاطع قرار دارد. همه اینها یک آزمایش جدی برای چند جانبه گرایی است. این مساله شورای امنیت را به چالش می کشد که طبق منشور، مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین المللی را بر عهده دارد.
وی موضوع اصلی نشست امروز شورای امنیت را حمایت از منشور ملل متحد خواند و یادآور شد: در این زمان از اختلافات و آشفتگی جهانی، منشور ملل متحد چارچوب مشترکی برای همکاری های بین المللی در جهت منافع مشترک است.
دبیرکل سازمان ملل متحد با بیان اینکه در دوره گسترش نفرت و بی مجازاتی، منشور ملل متحد به ما تقدم حاکمیت قانون و کرامت انسانی و در زمان تحول سریع و تحولات فناوری، تحمل ارزش ها و اهداف منشور را یادآوری می کند.
گوترش افزود: حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، حقوق برابر زن و مرد، عدم مداخله، حق تعیین سرنوشت و برابری حاکمیتی کشورهای عضو، قوانینی روشن حاکم بر استفاده از زور همانطور که در ماده ۲ بند ۴ و فصل هفتم منشور آمده است، نمونه هایی از ارزش‌های موجود در این منشور است.
وی ادامه داد: این اصول، پایه و اساس روابط بین الملل و مبانی صلح و قوانین بین المللی هستند. آنها جان‌ها را نجات داده اند، پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی را پیش برده‌اند و از افتادن در سراشیبی جنگ جهانی دیگر جلوگیری می کنند.
دبیرکل سازمان ملل متحد، نتایج کنار گذاشتن این اصول را فاجعه‌بار دانست و اضافه کرد: درگیری، آشوب، مرگ، سرخوردگی و بی اعتمادی نتایج آن است. چالش مشترک ما این است که در حفظ ارزش‌های منشور و تحقق وعده‌های آن برای نسل های آینده به مراتب بهتر عمل کنیم.
گوترش پیشگیری از وقوع بحران‌ها را به مراتب مهم‌تر از مدیریت و پاسخ به بحران دانست و گفت: رویکرد ما نیازمند تجدد نظر است و باید از ابزارهای موجود همچون مذاکره، تحقیق، میانجیگری، مصالحه، داوری و حل و فصل قضایی استفاده کرد.
وی با بیان اینکه اهداف سند توسعه پایدار موسوم به سند ۲۰۳۰ مهم‌ترین ابزار پیشگیری هستند، افزود: اعضای ملل متحد برای اجرای این برنامه به ویژه در برابری جنسیتی، انسجام اجتماعی، حکمرانی خوب و جهانی سازی منصفانه که حقوق همه را تعالی می بخشد، استعدادهای همه را شکوفا می کند و مشارکت همه را در جامعه فراهم می سازد، سرمایه گذاری کنند.
دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین بر همکاری‌های منطقه‌ای به ویژه از طریق سرمایه گذاری تاکید کرد و ادامه داد: سازمان ملل متحد در تلاش است تا روابط خود را با سایر سازمان های منطقه ای تقویت کند.
گوترش مسئولیت حیاتی در حمایت از اصول و ارزش‌های منشور ملل متحد به ویژه در جلوگیری از وقوع درگیری ها را امتیاز اعضای شورای امنیت دانست و تصریح کرد: اختلافات موجود و گذشته نباید مانعی برای اقدام در مورد تهدیدات امروز باشد. ما باید از استانداردهای مضاعف خودداری کنیم اما برداشت از استانداردهای دوگانه به هیچ وجه نباید بهانه‌ای برای فقدان استاندارد باشد. وی تاکید کرد: جنگ هرگز اجتناب ناپذیر نیست. این یک انتخاب است و غالبا محصول آسان اشتباه محاسباتی است. صلح هم هرگز اجتناب ناپذیر نیست. این محصول با سخت کوشی به دست می آید و ما هرگز نباید آن را مفروض در نظر بگیریم.
دبیرکل سازمان ملل متحد بار دیگر رجوع به منشور ملل متحد و عمل به آن را برای این دوره‌ای که “گسل‌های جهانی” در حال “انفجارند”، اساسی دانست و تاکید کرد: تعهد و عمل به این سند در نتیجه همکاری بین المللی، موثرترین راه برای مقابله با چالش‌های جهانی در این لحظات سنگین و دهه پیش روی ما است.
گوترش خاطرنشان کرد: منشور ملل متحد ما را به انجام همه کارهایی وادار می کند که مردم از مصیبت جنگ و بی عدالتی نجات یابند
