
در این گزارش، به قلم ندا اظهری و زهرا رمضانی، آمده است، دو هفته از تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک ایران میگذرد. صبح جمعهای که همه با خبر شهادت دو دانشمند هستهای و فرماندهان نظامی، روز خود را شروع کردند. اما در ادامه، آمار شهدا به همین جا ختم نشد و تعداد شهدای دانشمند هستهای افزایش یافت. به رغم اینکه بهانه رژیم صهیونیستی برای شروع جنگ، مقابله نظامی با ایران به منظور جلوگیری از ادامه غنیسازیهای هستهای و ممانعت از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای بود، اما در این میان، دانشمندان هستهای، از جمله شهدای این جنگ تحمیلی بودند. اما ترور دانشمندان به شیوه موساد که بیش از دو دهه در کشور ما اتفاق افتاده، تنها به ایران ختم نمیشود بلکه پروژهای است که از سالها قبل توسط موساد و با همکاری آمریکاییها برای کشورهای منطقه طرحریزی شده است تا با هر بهانهای، دست آنها را از رسیدن به فناوریهای هستهای دور نگه دارند.
پژوهشها و مطالعات گستردهای که برخی از آنها ساخته و پرداخته محققان و استادان آمریکایی است، نشان میدهد که رژیم صهیونیستی و در رأس آن، آمریکا همواره به دنبال عقب نگه داشتن کشورهای منطقه از پیشرفتهای علمی و فناورانه به ویژه در حوزههای هستهای بودهاند و همیشه آنها را تهدیدی برای موجودیت خود قلمداد میکردند. البته شواهد بیانگر آن است که این دشمنیها تنها به سالهای اخیر برنمیگردد بلکه ریشهای تاریخی دارد و در دل آن، تاکنون دانشمندان، محققان و استادان متعددی در برابر زورگویی صهیونیستها و آمریکاییها قد علم کردهاند و خم به ابرو نیاوردهاند تا جایی که دشمنان به ناچار مجبور به ترور این دانشمندان شدهاند تا بتوانند به اجبار مانع از پیشرفت آنها در فناوریهای جدید و حوزههای هستهای شوند. یکی از استدلالهای محکمی که برای اثبات نقش صهیونیستها در ترورهای گسترده دانشمندان مسلمان وجود دارد، دادههای به دست آمده از سوی دو استاد دانشگاههای آمریکاست که اذعان کردهاند این کشور با همکاری رژیم صهیونیستی در طول تاریخ تلاش کردهاند مسلمانان را به رغم توانمندیهای بالایی که داشتهاند، از رسیدن به قلههای دانش و فناوری باز دارند و تاکنون از هیچ تلاشی برای رسیدن به هدف خود فروگذار نکردهاند. در این بین، طبق آمار، ایران بالاترین شمار ترور دانشمندان هستهای را در پرونده خود ثبت کرده و داغ ننگ را بر پیشانی آمریکا و رژیم صهیونیستی نشانده است. نمونه بارز آن هم ترورهای اخیر دانشمندان هستهای ایران به دست صهیونیستها بود که توجه دنیا را به این عمل شنیع بیش از پیش سوق داد.
ترورها در دنیا از 1944 کلید خورد
ترورهایی که در دو هفته گذشته به بهانه توقف و نابودی برنامههای هستهای ایران و توانمندیهای نظامی از سوی رژیم صهیونیستی صورت گرفت، ابتدای این راه نبود، بلکه این ترورهای ناجوانمردانه علیه دانشمندان هستهای کشور، سابقهای بیش از 20 ساله دارد و امروز به اینجا رسیده است که دانشمندان را به همراه خانوادههایشان به شهادت رساندند. در گزارشی تحلیلی که از سوی theconversation منتشر شده، به پژوهش دو استاد علوم سیاسی به نامهای «جنا جردن» و «راشل وایتلارک» اشاره شده است که در حال نگارش کتابی درباره هدف قرار گرفتن دانشمندان به عنوان ابزاری ضدتکثیر هستند. هر دوی آنها، دانشیار امور بینالملل مؤسسه فنی جورجیا هستند. «جنا جردن» و «راشل وایتلارک»، هر دو عضو امور بینالملل دانشکده «سام نان»، و مرکز استراتژیهای بینالمللی، فناوری و سیاست مؤسسه فنی جورجیا هستند. «جردن» مدرک دکتری علوم سیاسی خود را از دانشگاه شیکاگو، مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی را از دانشگاه استنفورد و مدرک کارشناسی روابط بینالملل را از کالج «میلز» دریافت کرد. «وایتلارک» بیش از هر چیز، علاوه بر امنیت بینالملل، تحقیقات خود را روی موضوعات امنیت سایبری و تصمیمگیری درباره سیاست خارجی و سیاست امنیتی متمرکز کرده است. او همچنین در پروژههای بعدی، هدفگیری دانشمندان هستهای را به عنوان یک استراتژی ضد تکثیر پروژههای هستهای، و عوامل تعیینکننده موفقیت مذاکرات کنترل تسلیحات را مدنظر قرار داده است.
این دو محقق و استاد دانشگاه، در خلال تحقیقاتی که انجام دادهاند به این باور رسیدهاند که از زمان شکلگیری عصر هستهای در دنیا، دانشمندان هستهای مورد هدف ابرقدرتها و زورگویان دنیا قرار داشتهاند. این دو دانشمند علوم سیاسی مدعی شدهاند که تاکنون برای نگارش کتاب، دادههایی متشکل از حدود 100 نمونه هدفگیری دانشمندان هستهای را از سال 1944 تا 2025 مورد بررسی و پژوهش قرار دادهاند که جدیدترین این اهداف به ترور دانشمندان هستهای ایران برمیگشت که در هفتههای اخیر اتفاق افتاد.
آنچه در روزهای گذشته در ایران اتفاق افتاد، ترور همزمان متخصصان و دانشمندان هستهای و نیروهای نظامی بود که نابودی تسلیحات هستهای، پدافندهای هوایی و زیرساختهای انرژی کشور را هدف گرفته بود. اما این بار برخلاف عملیاتهای ترور قبلی، رژیم صهیونیستی بلافاصله مسئولیت این ترورها را برعهده گرفت که حکایت از بیپروایی دشمن برای انجام شنیعترین کارها دارد. این دو محقق آمریکایی به دنبال جمعآوری دادهها برای نوشتن کتاب خود، تأکید کردهاند که هدف قرار دادن دانشمندان به آن اندازه که رژیم صهیونیستی میپندارد، نمیتواند در فرایند ضدتکثیر پروژه هستهای مؤثر باشد. در حالی که حذف تکتک متخصصان و دانشمندان هستهای به تنهایی، نه تنها نمیتواند برنامه هستهای ایران یا هر کشور دیگری را به نابودی بکشاند، بلکه تمایل آنها را برای پیشبرد در این مسیر دوچندان میکند.
سیاست حذف با قدمت تاریخی
این دو محقق آمریکایی در ادامه بررسیها و تحقیقات خود به این نکته اشاره کردند که هدف قرار دادن و ترور دانشمندان هستهای در دنیا پیشینه تاریخی داشته و به جنگ جهانی دوم برمیگردد، زمانی که نیروهای متفقین و شوروی با یکدیگر برای بازداشت دانشمندان نازی به رقابت میپرداختند تا از این طریق بتوانند قدرت هیتلر را برای ساخت بمب هستهای کاهش داده و از متخصصان خود برای پیشرفت برنامههای هستهای آمریکا و شوروی استفاده کنند. آنها در مجموعه دادههایی که به دست آوردند، مواردی از هدفگیری دانشمندان را در چهار گروه، افراد دستگیر شده، تهدید شده، آسیب دیده یا کشته شده طبقهبندی کردند که کشورها به این واسطه تلاش کردهاند مانع از دستیابی سایر کشورها به سلاحهای کشتار جمعی شوند. در گذر زمان، دستکم چهار کشور، دانشمندانی را که روی 9 برنامه ملی هستهای فعالیت میکردند، مورد هدف قرار دادهاند. طبق اسنادی که این دو محقق آمریکایی به دست آوردهاند، آمریکا و رژیم صهیونیستی بیشترین حملات را علیه دانشمندان هستهای انجام دادهاند و انگلیس و شوروی در ردههای سوم و چهارم چنین حملاتی قرار گرفتهاند. در این میان، دانشمندانی که برای کشورهایی چون مصر، ایران و عراق به تحقیق و پژوهش در حوزه برنامههای هستهای میپردازند، از سال 1950 میلادی با بیشترین حملات ترور مواجه بودهاند. از سال 2007 و پیش از عملیات رژیم صهیونیستی، 10 دانشمند ایرانی درگیر با برنامههای هستهای در حملات به شهادت رسیدند. سایر کشورها نیز در سالهای بعد مورد هدف حملات قرار گرفتند؛ به عنوان مثال، موساد به عنوان سرویس هوشمند رژیم صهیونیستی در سال 1980 میلادی، منزل و شرکت «ماریو فیورلی»، مهندس ایتالیایی را بمباران کردند. در این میان، هشدارهایی نیز به اروپاییهایی داده شد که در پروژه هستهای عراق مشارکت داشتند. طبق این دادهها، بین سالهای 2007 تا 2025، ایران با 25 دانشمند ترور شده، بالاترین تعداد دانشمندان ترور شده باملیت ایرانی را در دنیا از آن خود کرده است.
ترور دانشمندان هدف استراتژیک دیرینه صهیونیستها
این دو محقق در ادامه اشاره کردهاند که اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم، به وضوح شاهد این واقعیت خواهیم بود که برنامههای هستهای ایران که مورد حمله رژیم صهیونیستی قرار گرفتهاند، موضوعی پنهان نبوده است. در پس این حملات، هدف نخستوزیران متوالی رژیم صهیونیستی ادعای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای نهفته است. کارشناسان از اواسط سال 2024، به دلیل پویاییهای منطقهای و توسعه فناوری هستهای ایران، نسبت به افزایش احتمال تجاوز نظامی صهیونیستها هشدار داده بودند. در آن زمان، موازنه قدرت در خاورمیانه به طور چشمگیری تغییر کرده بود. رژیم صهیونیستی به طور سیستماتیک، رهبری حماس و حزبالله را مورد هدف قرار داد و مهرههای کلیدی این دو را به شهادت رساند. سپس، سقوط دولت بشار اسد در سوریه، یکی دیگر از متحدان دیرینه ایران را نیز از میان برداشت. صهیونیستها به خیال خود، این گونه تعبیر کردند که این تحولات در کنار یکدیگر توانسته ایران را به طور قابل توجهی تضعیف و این کشور را در برابر حملات خارجی آسیبپذیر کند.
چوب لای چرخ پیشرفت کشور
در ماههای منتهی به حمله اخیر رژیم صهیونیستی، ایران ظرفیت تولید هستهای خود را گسترش داد و از غنیسازی اورانیوم 60 درصد هم فراتر رفت و همین امر، ابرقدرتهای جهان را بر آن داشت که با تصور این که ایران تا دستیابی به مواد درجه تسلیحاتی تنها چند گام فاصله دارد، تلاش کردند با هر بهانهای مانع از پیشرفت ایران در زمینه هستهای شوند که یکی از این گامها، ترور علمی و دانشمندان هستهای با هدف متوقف کردن ایران در این مسیر بود. به لحاظ تاریخی، کشورهایی چون رژیم صهیونیستی پیشتر به طور مخفیانه، دانشمندان هستهای را ترور میکردند اما این بار، صهیونیستها در حمله اخیر خود به ایران، چند دانشمند هستهای کشور را آشکارا به شهادت رساند و حتی پس از حادثه، با وقاحت تمام، مسئولیت حملات را نیز عهدهدار شد. علاوه بر این، اگرچه استفاده یک کشور از ابزارهای متعدد ضدتکثیر فناوری هستهای علیه یک دشمن در گذر زمان، موضوع جدیدی نیست اما اینکه رژیم صهیونیستی همزمان از نیروی نظامی پیشگیرانه علیه زیرساختها و هدف قرار دادن دانشمندان استفاده میکند، غیرمعمول است.
منطق صهیونی از تعقیب و ترور دانشمندان
این دو محقق آمریکایی در کنار دادههایی که جمعآوری کردهاند، سؤالی را مطرح میکنند مبنی بر اینکه رژیم صهیونیستی چرا دانشمندان هستهای را هدف قرار میدهد؟ و در ادامه نیز به این سؤال پاسخ میدهند. به گفته آنها، در سیاست خارجی، اگر یک کشور بخواهد از دستیابی کشور دیگر به سلاحهای هستهای جلوگیری کند، ابزارهای متعددی در دسترس است. در کنار هدف قرار دادن دانشمندان، تحریمها، دیپلماسی، حملات سایبری و نیروهای نظامی برای سنگاندازی در مسیر پیشرفت آن کشور قابل استفاده هستند. هدف قرار دادن دانشمندان ممکن است تخصص علمی حیاتی یک کشور را از بین ببرد و هزینههایی را به آن کشور تحمیل کند که ساخت سلاحهای هستهای را دشوارتر کند اما نمیتواند آنها را از دستیابی به هدف نهایی خود بازدارد. این شاید تصور کشورهایی چون آمریکا و رژیم صهیونیستی باشد که ترور دانشمندان و هدف قرار دادن متخصصان ممکن است تلاشهای یک کشور را تضعیف کرده و آن را از ادامه توسعه فعالیتهای هستهای باز دارد و همچنین به دیگران خطرات حمایت از توسعه سلاحهای هستهای را گوشزد کند. بنابراین، کشورهایی که دانشمندان هستهای را هدف قرار میدهند، بر این باورند که انجام این کار، راه مؤثری برای تضعیف برنامههای هستهای دشمن به شمار میرود. اما این امر حداقل در مورد ایران صدق نمیکند و اراده دانشمندان را در دستیابی بیشتر به این تسلیحات دوچندان میکند.
به رغم تمرکز صهیونیستها روی دانشمندان به عنوان منابع دانش حیاتی برای پیشبرد یک کشور، ممکن است هزاران نفر دیگر در داخل ایران هم مشغول به کار باشند تا اثربخشی هدف قرار دادن آنها را زیر سؤال میبرد. با این اوصاف، نگرانیهای قانونی، اخلاقی و معنوی در مورد هدف قرار دادن دانشمندان همچنان وجود دارد. درنتیجه، پروژه هدفگیری دانشمندان، ممکن است حمایت داخلی از دولت را تقویت کند که میتواند تلاشها را برای توسعه هستهای دوچندان کند.
حذف دانشمندان از تونس و مصر تا عراق و سوریه
خبرگزاری «آناتولی» ترکیه در گزارشی که در سال 2017 منتشر کرده بود، به موضوع ترور دانشمندان مسلمان توسط موساد پرداخته بود. در این گزارش آمده است که در خلال ترور یک مهندس هوانوردی اهل تونس در سال 2016 به اتهام ارتباط با حماس، انگشت اتهام به سمت موساد گرفته شد. محمد الزواری در دسامبر همان سال در منزلش در جنوب شرقی «صفاقس» تونس به ضرب گلوله کشته شد. حماس که گروه موساد را در این امر مقصر میدانست، اعلام کرد که این مهندس تونسی، در برنامه پهپادی این گروه فعالیت میکرد. پیشتر هم در سال 1967، یک دانشمند هستهای مصری به نام «سمیر نجیب» در یک سانحه خودرو در آمریکا جان باخت. از قرار معلوم او که قرار بود برای کمک به برنامه هستهای مصر در جنگ با رژیم صهیونیستی به کشورش بازگردد. «یحیی المشد»، یکی دیگر از دانشمندان هستهای مصر بود که در رأس برنامه هستهای عراق فعالیت میکرد. او در سال 1980 در اتاقش در هتلی در پاریس کشته شد. در سال 1991 هم یک متخصص فیزیک مواد به نام «حسن رمال» به طور مرموزی در فرانسه کشته شد. این تنها نمونههایی از شهادت محققان و دانشمندان مسلمان از کشورهای مختلفی چون تونس و مصر است و شمار دیگری نیز در اردن، عراق و سوریه ترور شدند.
موساد چگونه هستهای را در عراق تحمل نکرد؟
تحلیلها نشان میدهد به شهادت رساندن دانشمندان مسلمان نوعی تاکتیک صهیونیستی به شمار میرود که با هدف جلوگیری از دستیابی کشورهای مسلمان به دانش فناورانه و هستهای در دستورکار قرار میگیرد. رژیم صهیونیستی شاهد پیشرفت مسلمانان در تولید ابزارهای فناورانهای است که صهیونیستها، خود را نسبت به این فناوریها در معرض خطر میبینند. به عبارتی، رژیم صهیونیستی نمیخواهد مسلمانان در این حوزهها پیشرفتی داشته باشند از این رو، سالهاست دانشمندان به ویژه فعالان حوزههای هستهای را از کشورهای مصر، عراق، ایران، پاکستان و… مورد هدف ترور خود قرار داده است. تحلیلگران ترکیهای آناتولی، در این گزارش به تخریب رآکتور هستهای عراق در حملات هوایی صهیونیستها اشاره کردند که یکی از تلاشهای این رژیم غاصب برای عقب نگه داشتن مسلمانان از پیشرفت در حوزههای هستهای به شمار میرود. هواپیماهای جنگی رژیم صهیونیستی در اواسط سال 1981، یک راکتور هستهای ساخته شده توسط عراق در جنوب شرقی بغداد را مورد هجوم خود قرار دادند. با وجود این، رژیم صهیونیستی، هیچ یک از اتهامات وارده نسبت به ترور و تخریب رآکتورهای هستهای را نپذیرفته تا از این طریق، وجهه بینالمللی خود را متزلزل نکند. یکی از نویسندگان سوئدی که اصل و نسبی سوریهای دارد نیز دیدگاه مشابهی را ارائه میدهد به گونهای که معتقد است هدف موساد در نقش قاتل دانشمندان مسلمان، جلوگیری از پیشرفت تحقیقات علمی در کشورهای مسلمان است. آنها هر مسلمان تأثیرگذاری را که بتواند باعث پیشرفت کشور در هر کدام از حوزههای علمی شود، مورد هدف خود قرار میدهند.
حذف 530 دانشمند در جریان حمله به عراق
«الجزیره» در مقالهای که در سال 2006 منتشر کرده، به وضوح به شمار قابل توجه دانشمندان عراقی ترور شده از سوی رژیم صهیونیستی اشاره میکند. این خبرگزاری معتقد است که آژانس جاسوسی رژیم صهیونیستی، موساد در مشارکت با نیروهای اشغالگر آمریکایی، دستکم 530 دانشمند و استاد دانشگاه عراقی را به شهادت رسانده است. از قرار معلوم، صهیونیستها از آوریل 2003 تا 2006، شمار قابل توجهی از دانشمندان عراقی را ترور کردهاند که شامل حدود 350 دانشمند عراقی و بیش از 200 استاد دانشگاه و شخصیت دانشگاهی میشود. این ترورها با هدف نابودی فعالیتهای هستهای عراق و دانشمندان زیستشناسی صورت گرفته است. به نظر میرسد این ترورها بعد از ناکامی آمریکا در متقاعد کردن این دانشمندان و استادان دانشگاه برای همکاری با آمریکا انجام شده است. در این میان، برخی از دانشمندان عراقی به اجبار در مراکز تحقیقاتی آمریکا مشغول به کار شده بودند؛ باوجوداین، اکثریت آنها از همکاری در حوزههای خاص برای آمریکا و سایر کشورها سر باز زدند. آمارها نشان میدهد از بین استادان و دانشگاهیان عراقی که بین سالهای 2003 تا 2006 ترور شدند، 62 درصد دارای مدرک دکتری، 17 درصد مدرک پزشکی، 4 درصد مدرک ارشد و یک درصد مدرک کارشناسی داشتهاند. بیشتر دانشمندان و استادان دانشگاهی عراقی که در این سالها ترور شدند در رشتههای مختلفی تحصیل میکردند به طوری که 31 درصد در حوزه علوم، 23 درصد در حوزه پزشکی، 21 درصد علوم انسانی و 12 درصد در علوم اجتماعی تحصیل کرده بودند.
دانشمندان سوری هدف حملات هوایی رژیم صهیونیستی
واشنگتن پست، در گزارشی که در سال 2018 در مورد ترور دانشمند موشکی سوریه منتشر کرده بود، اشاره کرد که سوریه، رژیم صهیونیستی را به ترور دانشمند برتر موشکی خود متهم کرد. «عزیز اسبر»، مدیر پژوهشی مرکز تحقیق و مطالعات علمی سوریه بود که حدود 8 سال پیش با انفجار دستگاهی در داخل خودرو جان خود را از دست داد. از قرار معلوم، او در دو اقدام ترور قبلی جان سالم به در برده بود اما آخرین تلاش موساد برای از بین بردن این دانشمند سوری که با سیستمهای دفاعی سوریه همکاری میکرد، موفقیتآمیز بود. رژیم صهیونیستی از سال 2012 تا 2018 بیش از 100 حمله هوایی به سمت سوریه انجام داده بود. همان گونه که صهیونیستها سالهاست ایران را به ساخت سلاحهای هستهای و کشتار جمعی متهم میکنند، سالها بود مرکز تحقیق و مطالعات علمی سوریه را نیز به ساخت سلاحهای کشتار جمعی متهم میکرد که شامل سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی میشد و همین امر، تلاشهای بینالمللی را برای نابودی محققان و دانشمندان سوریهای به دنبال داشت. در آن زمان، یک شعبه از این مرکز در خارج از دمشق در میان اهداف حملات آمریکا در برابر سوریه قرار داشت و سازمان خزانهداری آمریکا، تحریمهایی را از سال 2005 به این مرکز وضع کرد. توسعه موشکی سوریه یکی دیگر از نگرانیهای رژیم صهیونیستی در آن سالها بود و در ادامه از نفوذ ایران در این توسعه موشکی هراس داشت.